Με ένα ολοκληρωμένο σύστημα πυρασφάλειας θωρακίζεται το μοναστηριακό συγκρότημα της Νέας Μονής της Χίου, μνημείο εγγεγραμμένο από το 1990 στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, με στόχο την πρόληψη, προστασία και έγκαιρη ειδοποίηση σε περίπτωση κινδύνου.

Συγκεκριμένα, το συνολικό έργο προϋπολογισμού 1.700.000 ευρώ, χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Πολιτισμού με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του ΥΠΠΟ και από το ΕΣΠΑ και περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο πρόληψης, προστασίας και έγκαιρης ειδοποίησης για τον περιβάλλοντα χώρο και τα κτήρια της Νέας Μονής, με επεμβάσεις που ανταποκρίνονται στις ειδικές ανάγκες του ιστορικού μνημείου: Στο Καθολικό, την Τράπεζα, στους ναούς του Τιμίου Σταυρού και του Αγίου Παντελεήμονα, στο μουσείο, στο παρεκκλήσι, στο φυλάκιο και στο Αρχονταρίκι.

Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: «Η Νέα Μονή ιδρύθηκε στα μέσα του 11ου αιώνα, με αυτοκρατορική χορηγία και αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό ιστορικό και πολιτιστικό μνημείο, με οικουμενική αξία, τοπόσημο για το νησί της Χίου. Με στόχο την προστασία και την ανάδειξη του μοναστηριακού συγκροτήματος, το Υπουργείο Πολιτισμού, δια των αρμοδίων υπηρεσιών του, υλοποιεί ένα συγκροτημένο πρόγραμμα αποκατάστασης και συντήρησης των επιμέρους κτηρίων και του περιβάλλοντος χώρου, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα της Μονής και καθιστώντας πλήρως προσβάσιμη στους επισκέπτες. Σε εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες αποκατάστασης του Αμυντικού Πύργου και του Οχυρωματικού Περιβόλου, που αποτελούν βασικά στοιχεία της μοναστηριακής οχύρωσης.

Παράλληλα, προχωρεί η αποκατάσταση της Νότιας Πτέρυγας Κελιών, ώστε να αναδειχθεί, στο σύνολό του, το μνημειακό συγκρότημα, ενώ ολοκληρώθηκε η συντήρηση των δαπέδων του Καθολικού, το οποίο εγκαινιάστηκε, το 1049 και εικονογραφήθηκε με ψηφιδωτό διάκοσμο, μοναδικής τέχνης. Το έργο της πυρασφάλειας συμπληρώνει το ολοκληρωμένο σχέδιο προστασίας του μνημείου, διασφαλίζοντας την προστασία του μνημείου, των μοναχών και των επισκεπτών, χωρίς να διαταράσσει το ιστορικό και αρχιτεκτονικό περιβάλλον».

Το έργο της πυρασφάλειας περιλαμβάνει την τοποθέτηση μόνιμου υδροδοτικού δικτύου, πυροσβεστικών φωλιών, πυροσβεστήρων, σύστημα έγκαιρης ειδοποίησης και πυρανίχνευσης. Συγχρόνως, συντάσσεται σχέδιο εκκένωσης του μνημείου σε περίπτωση κινδύνου, και σήμανση διαδρομών διαφυγής για τους επισκέψιμους χώρους.

Η Νέα Μονή Χίου ακολουθεί τη βυζαντινή μοναστηριακή διάταξη με Καθολικό, τράπεζα, κελιά και αμυντικό πύργο. Στη χιλιετία της ύπαρξής της, η Μονή δοκιμάστηκε πολλές φορές, όπως από τις σφαγές του 1822 και τον σεισμό του 1881.

Από το αρχικό συγκρότημα σώζονται το Καθολικό, η δεξαμενή, ο πύργος, τμήμα της τράπεζας και ο ναός Αγίου Λουκά. Η Μονή ήταν ανδρική μέχρι το 1946, μετατράπηκε σε γυναικεία το 1950, ενώ από το 2014 λειτουργεί ξανά ως ανδρώα.